Kinh Tế Học Là Gì? Học Gì, Làm Gì Và Có Dễ Xin Việc Không?

Bạn là người thích quan sát các hiện tượng trong xã hội, đặt câu hỏi vì sao giá cả thay đổi, vì sao có quốc gia giàu và quốc gia nghèo, hoặc tò mò về các chính sách của nhà nước? Nếu câu trả lời là "có", thì Kinh tế học có thể là con đường học tập và nghề nghiệp phù hợp với bạn.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá ngành Kinh tế học, từ những kiến thức bạn sẽ học, kỹ năng cần có, đến những cơ hội việc làm thực tế tại Việt Nam – đặc biệt trong hai nhánh hấp dẫn là Kinh tế học ứng dụng và Kinh tế quốc tế.

Kinh tế học là gì? Phân biệt Kinh tế học ứng dụng và Kinh tế quốc tế

Kinh tế học là ngành khoa học xã hội nghiên cứu cách con người và tổ chức ra quyết định để phân bổ các nguồn lực khan hiếm nhằm thỏa mãn nhu cầu không giới hạn. Nghe có vẻ khô khan, nhưng thực chất Kinh tế học là công cụ giúp chúng ta hiểu sâu hơn về cách xã hội và nền kinh tế vận hành.

Ngành Kinh tế học thường chia thành hai nhánh lớn:

• Kinh tế vi mô (Microeconomics): Nghiên cứu hành vi của cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp, thị trường.
• Kinh tế vĩ mô (Macroeconomics): Nghiên cứu toàn bộ nền kinh tế: tăng trưởng, thất nghiệp, lạm phát, chính sách tiền tệ, tài khóa…

Kinh tế học ứng dụng là gì?

Kinh tế học ứng dụng đưa các lý thuyết kinh tế vào thực tế để giải quyết các vấn đề cụ thể như: phân tích thị trường, hoạch định chiến lược, đánh giá chính sách công, tối ưu hóa hoạt động doanh nghiệp. Đây là hướng đi dành cho những ai muốn sử dụng kiến thức kinh tế để tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh hoặc chính sách xã hội.

Kinh tế quốc tế là gì?

Kinh tế quốc tế nghiên cứu các mối quan hệ kinh tế giữa các quốc gia: thương mại quốc tế, đầu tư xuyên biên giới, toàn cầu hóa, tỷ giá hối đoái, cán cân thanh toán... Đây là lĩnh vực lý tưởng cho những ai quan tâm đến các vấn đề kinh tế toàn cầu và có định hướng làm việc trong môi trường quốc tế.

Sinh viên ngành Kinh tế học học những gì?

Chương trình đào tạo ngành Kinh tế học tại đại học thường kéo dài từ 3,5 – 4 năm và bao gồm các khối kiến thức từ cơ bản đến nâng cao:

1. Kiến thức nền tảng:

• Kinh tế vi mô, Kinh tế vĩ mô
• Toán kinh tế, Thống kê kinh tế
• Nguyên lý kế toán, Nguyên lý quản trị

2. Kiến thức chuyên ngành:

• Kinh tế phát triển
• Phân tích chính sách kinh tế
• Kinh tế quốc tế, Thương mại quốc tế
• Tài chính công, Kinh tế công
• Kinh tế lao động, Kinh tế môi trường
• Phân tích dữ liệu kinh tế, Kinh tế lượng (Econometrics)

3. Kỹ năng bổ trợ:

• Tin học ứng dụng trong kinh tế (Excel, STATA, SPSS, R…)
• Kỹ năng viết báo cáo, trình bày dữ liệu
• Kỹ năng tư duy phản biện và phân tích định lượng

Sinh viên cũng thường được tham gia các môn học thực tế, seminar, nghiên cứu khoa học, thực tập tại doanh nghiệp hoặc cơ quan nhà nước. Tùy vào trường, sinh viên có thể chọn chuyên sâu vào Kinh tế học ứng dụng hoặc Kinh tế quốc tế từ năm 3.

Những tố chất và kỹ năng cần có để học tốt ngành Kinh tế học

Tư duy logic và phân tích:

Bạn cần khả năng nhìn thấy vấn đề trong tổng thể, phân tích dữ liệu và đưa ra nhận định có cơ sở.

Yêu thích đọc hiểu, nghiên cứu:

Kinh tế học thường đòi hỏi bạn đọc các bài phân tích, báo cáo, chính sách. Nếu bạn không ngại tiếp cận kiến thức mang tính hàn lâm, bạn sẽ học tốt ngành này.

Giỏi toán và thích làm việc với số liệu:

Dù không quá nặng toán như ngành kỹ thuật, nhưng ngành Kinh tế học vẫn đòi hỏi bạn thành thạo với các công cụ định lượng, bảng biểu và mô hình phân tích.

Kỹ năng ngoại ngữ:

Đặc biệt với Kinh tế quốc tế, tiếng Anh là bắt buộc nếu bạn muốn theo đuổi nghề nghiệp tại các tổ chức đa quốc gia, viện nghiên cứu hoặc làm việc ở nước ngoài.

Cơ hội việc làm ngành Kinh tế học tại Việt Nam

Kinh tế học là một ngành học mở ra rất nhiều hướng đi nghề nghiệp khác nhau, cả trong khu vực công (cơ quan nhà nước, viện nghiên cứu) và tư nhân (doanh nghiệp, tổ chức quốc tế). Một số hướng đi nổi bật gồm:

Khu vực nhà nước:

• Làm việc tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, hoặc các Sở/Ban ngành tại địa phương với vai trò chuyên viên nghiên cứu, hoạch định chính sách, thống kê, phân tích kinh tế vùng…
• Làm trong các viện nghiên cứu, trường đại học, trung tâm phân tích với công việc chuyên về nghiên cứu và báo cáo chiến lược.

Khu vực doanh nghiệp:

• Làm chuyên viên phân tích tài chính, phân tích thị trường, chiến lược kinh doanh trong các tập đoàn, ngân hàng, công ty đầu tư.
• Các tập đoàn lớn (VinGroup, Masan, Viettel…) luôn cần người có tư duy kinh tế để ra quyết định chiến lược hiệu quả.

Các tổ chức quốc tế:

• Làm tại NGO, viện nghiên cứu chính sách quốc tế, hoặc dự án hợp tác phát triển của các tổ chức như UNDP, World Bank, ADB…
• Những vị trí như chuyên viên phát triển quốc tế, tư vấn chính sách, chuyên viên phân tích kinh tế khu vực rất phù hợp với sinh viên chuyên sâu về kinh tế quốc tế, có trình độ ngoại ngữ tốt.

Các vị trí công việc phổ biến cho sinh viên ngành Kinh tế học

Dưới đây là một số vị trí bạn có thể đảm nhiệm sau khi tốt nghiệp:

• Chuyên viên phân tích kinh tế: Làm việc tại viện nghiên cứu, ngân hàng, cơ quan nhà nước hoặc doanh nghiệp, phân tích dữ liệu kinh tế để hỗ trợ hoạch định chính sách hoặc chiến lược kinh doanh.
• Cố vấn chính sách công/kinh tế: Làm việc trong cơ quan quản lý nhà nước hoặc tổ chức quốc tế, tư vấn các giải pháp chính sách dựa trên số liệu và mô hình kinh tế.
• Chuyên viên phát triển quốc tế: Làm tại các tổ chức nước ngoài hoặc phi chính phủ, phụ trách các dự án về phát triển bền vững, giảm nghèo, bình đẳng kinh tế…
• Chuyên viên nghiên cứu thị trường: Thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu thị trường giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược sản phẩm, giá cả và tiếp thị hiệu quả.
• Giảng viên, nghiên cứu viên: Nếu bạn có định hướng học tiếp thạc sĩ hoặc tiến sĩ, bạn có thể trở thành giảng viên đại học hoặc nhà nghiên cứu chuyên sâu.

Vì sao nên chọn ngành Kinh tế học?

• Tư duy phân tích sắc bén: Dù bạn làm trong lĩnh vực nào, tư duy kinh tế sẽ giúp bạn đưa ra các quyết định hợp lý, có tầm nhìn dài hạn.
• Tính linh hoạt cao: Bằng cấp Kinh tế học có thể áp dụng vào nhiều lĩnh vực – từ tài chính, marketing, quản trị, đến nghiên cứu chính sách.
• Thu nhập tiềm năng tốt: Đặc biệt với các vị trí phân tích dữ liệu, chiến lược, hoặc làm tại các tổ chức quốc tế.
• Cơ hội học tiếp lên cao: Kinh tế học là nền tảng tốt để học tiếp các chương trình thạc sĩ chuyên sâu trong và ngoài nước.

Kinh tế học – ngành học của tư duy chiến lược và tầm nhìn toàn cầu

Nếu bạn là người ưa thích phân tích, logic, có tư duy hệ thống, và muốn góp phần đưa ra những quyết định lớn trong kinh tế – xã hội, thì ngành Kinh tế học hoàn toàn xứng đáng để bạn đầu tư theo đuổi. Dù là Kinh tế học ứng dụng – gần với thị trường và doanh nghiệp, hay Kinh tế quốc tế – kết nối toàn cầu, ngành học này đều mang đến cho bạn một nền tảng vững chắc và cơ hội nghề nghiệp rộng mở tại Việt Nam và trên thế giới.

Hãy bắt đầu từ niềm yêu thích khám phá và rèn luyện tư duy mỗi ngày – bạn sẽ ngạc nhiên với những gì Kinh tế học có thể mang lại cho tương lai của mình!